रोल्पाको थबाङमा भूम्याको रौनक (फोटो फिचर)

रोल्पाको थबाङमा कुनै समय द्वन्द्व र युद्धका कुरामात्र सुनिन्थे । तर, यतिबेला माओवादी युद्धको उद्गमस्थल रोल्पा र रुकुममा पर्यटकीय गतिविधिका सम्भावनाबारे कुराकानी हुन थालेको छ । अहिले यो क्षेत्रमा कला र संस्कृतिलाई जर्गेना गर्ने हेतुले यहाँका स्थानीयवासी एवं राजनैतिक दलहरु लागि परेका छन् । यसै क्रममा थबाङमा खर्भरै मगर जातिको भूम्या पर्व धुमधामका साथ मनाइएको छ ।



भर्खरै असारको पहिलो हप्ता ‘गुरिल्ला पदमार्ग’ अन्तर्गत पर्ने रुकुम, रोल्पाका मगर समुदायले यस बर्षको भूम्या पर्व हर्षोल्लासका साथ मनाएका छन् । भूम्या रोकब्याधी नलागोस्, दैवीप्रकोपबाट बचियोस र राम्रो अन्नबाली फलोस् भनेर मगर समुदायले मनाउने प्रमुख पर्व हो ।
विशेष गरी रोल्पाका जेलबाङ र थबाङ अनि रुकुमको खलंगा र महत गाउँमा हर्सोल्लासका साथ भूम्या पर्व मनाइने गरिन्छ । वर्षा सुरु हुनु अगाडि प्रकृतिको पूजा गर्ने चलन १८ मगरात क्षेत्रमा बसोबास गर्ने मगरहरुले मनाउँदै आएको स्थानीय नेता तथा समाजसेवी चन्द्रबहादु बुढामगर बताउनुहुन्छ ।
मगरहरुले परम्परागत प्राकृतिक पूजा गरेपछि उनीहरुको नाचगान र खानपिन चल्छ । वरीपरिका गाउँहरु र शहरबाट समेत मानिसहरु भेला हुन्छन् । कोही विदेश बस्नेहरु पनि भूम्या  पूजाको समयमा गाउँमा फर्कन्छन् ।
मगर भेषभुषामा सजिएर युवायुवती, बूढापाकाहरु आपसमा मिलेर बिभिन्न बाजागाजा, जस्तै दमाहा, टेम्पो, ढोल, झर्रा, सनाई र झ्यालीको तालमा दिनभरि नाच्ने गर्छन् । भूम्या पर्ब “गुरिल्ला ट्रेल” पदमार्गमा पर्ने मगर बस्तीहरुमा मनाउने गरिन्छ । रोल्पा र ­ रुकुममा भूम्याजस्तै जस्तै-नचारु, सिंगारु, मयुर, टप्पा आदि पर्वसमेत मनाउने गरिन्छ ।



रोल्पा र रुकुमका उत्तरपूर्वी क्षेत्रहरुमा मनमोहक जलजला पहाड, ढकमक्क फूलेका फूलहरु, गुचुमुच्च मगरबस्ती, खोलानाला, पहाड र हरियाली वनजंगल छिचोल्दै यात्रा गर्नुको मजै बेग्लै हुन्छ ।
अलग पहिचान बोकेको १० वर्षे जनयुद्धको इतिहास, द्वन्द्वकालका अवशेषहरु, कम्यु नहरु, गुरिल्लाहरुको तालिमस्थल, बंकर अनि द्वन्द्वका कथाहरु प्रशस्तै सुन्न र अवलोकन गर्न पाइन्छ । गुरिल्लाहरुले प्रयोग गरेका गोरेटोहरुमा यात्रा गर्दै विभिन्नथरिका फूलहरु, चराचुरुंगी, वनस्पति, छंगछंग बग्ने खोलानाला, अग्ला पहाडहरु, झरनाहरु साथै जलजलाबाट सिस्ने, पूठा, धौलागिरी, अन्नपूर्ण हिमश्रृंखलाहरुको दृश्यावलोकन पनि गर्न सकिन्छ ।
के हो गुरिल्ला पदमार्ग ?
“गूरिल्ला पदमार्ग” भर्खरै मात्रै पहिचान गरिएको नयाँ पदमार्ग हो, यो पदमार्गले रोल्पा, रुकुम, बागलुङ हुँदै म्याग्दी जिल्लाहरु समेटेको छ । यस पदमार्गमा सुलीचौर, जेलबाङ, ओखरेनी, धरमपानी, जलजला, थाबाङ, गुनाम, लुकुम, तकसेरा, निशेल्ढोर हुँदै जलजला, लम्सुम, ताकम, धारापानी हुँदै बेनी निस्कन सकिन्छ ।



यो मार्गमा थबाङबाट धरमशाला, लावाङ, रिशालचौर, पातिहाल्ने डाँडा हुँदै च्याङचुङ, भेरिडाडा (चुनवाङ) हुँदै गैरीगाउँबाट घर्तीगाउ निस्कन सकिन्छ ।
“गुरिल्ला ट्रेल १० वर्षे जनयुद्धको दौरानका साथै मगर संस्कृति, जैविक विविधता तथा प्राकृतिक सुन्दरताको समायोजन भएको मौलिक पर्यटकीय अवधारणा र क्षेत्र रहेको एमाओवादी युवा नेता गणेशमान पुन बताउनुहुन्छ ।